Muziek van Letland

Peteris Vasks Bekend hedendaags componist

terug naar overzicht →→

Biografie en karakteristiek

Geboren 16 april 1946 In Aizpute (Westkant van Letland) in het gezin van een Baptistische pastor.

Dat was geen aanbeveling in de Sovjettijd.

Zijn eerste compositie schreef hij toen hij 8 jaar oud was. Zijn muzikale opleiding begon aan de Riga Muziek school . Hij wilde viool studeren aan het conservatorium van Riga, maar werd gedwarsboomd. Hij leerde zodoende contrabas aan de Academie voor muziek en theater van Litouwen bij Vitautas Sereikaan.

Van 1963 tot 1978 was hij contrabassist bij het Litouwen Philharmonisch Orkest, het Lets Philharmonisch Orkest en het Orkest van de Letse Omroep.

Daarnaast studeerde hij van 1973 tot 1978 ook compositie aan de Letse Muziek Academie (Riga) bij Valentin Utkin. Hij verwerkt oude Letse muziek in zijn composities en zijn muziek gaat meestal over de strijd van mens en natuur; de schoonheid, maar tegelijk ook de dreiging van de natuur. Zoals wel vaker componisten uit de wat noordelijker gelegen gebieden, wijst hij met zijn muziek ook op de bedreigingen naar de natuur toe, zoals toenemende ontbossing etc. Vogels staan voor vrijheid

Sinds 1994 is Vasks erelid van de Letse Academie voor Wetenschap en sinds 2001 is hij lid van de Zweedse koninklijke muziekacademie.

Hij kreeg diverse prijzen in binnen- en buitenland.

Hij brengt zo veel mogelijk tijd door in de afzondering van de natuur ter inspiratie voor zijn muziek in zijn zomerhuis ca. 100 km vanaf Riga. Dat levert grandioze muziek op zoals Fruit of silence dat in variaties op Youtube is te vinden. Grote faam verwierf hij met zijn vioolconcert no1 Tala Gaisma (Licht op afstand) , strijkkwartetten en celloconcerten waarvan het tweede de première beleefde in Amsterdam.

Een mooi voorbeeld van zijn strijkkwartetten is het 3e string kwartet. Met veel boventonen, hoge abstractie van lijden, natuur en vogels die voor de vrijheid staan. Het allegro van o.a. dit deel is gevoed door Letse volksdansen en refereert natuurlijk aan de identiteit van Letland

Hij componeert nogal eens in de diatoniek zoals bij het verschroeide landschap. Een recensent spreekt van indrukwekkende diatonische lyriek.

Hij combineert vaak in zijn werk elementen van de Letse volksmuziek en de eigentijdse muziek.

Hij probeert ook de gewelddadige geschiedenis van Letland onder ogen te zien, maar wil daar

Iets troostends tegenoverstellen met zijn muziek.

Hij wordt zeer geïnspireerd door Sibelius en de Nederlandse Componist Joep Franssens Met name door diens werk Harmonie der sferen dat gebaseerd is op Spinoza en fragmenten verwerkt uit diens ethica. Hij begrijpt niet dat Joep Franssens niet net zo beroemd is als Arvo Pärt Het gaat hier om nieuwe spiritualiteit. De diatoniek is een reactie op de meer verstandelijke seriële muziek.

Daar zijn nu hele discussies over. Ook minimalisme is belangrijk.

muziek vb >>>

Over Joep Franssens:

Enkele citaten uit de boeiende dissertatie

Hobson Joep Franssens' Harmony of the Spheres’: a conductor ’s analysis 2010

(Universiteit van Louisiana)

Franssens expands realms of

diatonic harmony by extending tonal areas both spatially and metrically, an effect which alludes

to his Dutch musical ancestors, whose music was linearly and contrapuntally conceived with

little aural sense of regular metric rhythm.

The composition seeks to explore

profound connections between science, music, philosophy, religion, and human relationships

intertwining excerpts from Benedict de Spinoza’s magnum opus, Ethica, allusions to the ancient

idea of the music of the spheres, and European minimalism. ..

Franssens now describes his music as

representing “New Spirituality” in the Netherlands, a movement akin to the so-called “Holy

Minimalist” music of composers such as Arvo Pärt and Henryk Gorecki.3 This kinship is more

directly felt in a stylistic sense rather than a religious one; minimalist ideas such as the reduction

of materials, repetition, static harmonies, and an atmospheric quality are prominent features of

his music. ….

(Franssens)” That’s something I learned about myself—I give a very strong

authority to what I call emotional intelligence.”

Teksten gebruikt van Spinoza

I

Above all, people derive benefit from forming

associations and joining together in such a

way that they form more and more unity,

doing everything they can to intensify

friendship.

(Part Four: Appendix, Item 12)

Hearts, however, are conquered not by arms,

but by love and nobility.

(Part Four: Appendix, Item 11)

II

Free is called that which exists from the

necessity of its nature alone, and is

determined to act by itself alone.

(Part One: Definition Seven)

III

By God, I understand what is of absolutely

infinite being, that is, a substance consisting

of an infinity of attributes, of which each one

expresses an eternal and infinite essence.

(Part One: Definition Six)

IV

I say that we take action when something

comes to pass, in us or outside us, of which

we are the adequate cause, that is, when

something in us or outside us follows from

our nature, which can be clearly and distinctly

understood through it alone. On the other

hand, I say that we suffer when something

comes to pass in us, or something follows

from our nature, of which we are only a

partial cause.

(Part Three: Definition Two)

V

Although people, then, tend to try to organize

everything to their own liking, advantage

rather than disadvantage results from their

mutual bond.

It is best to endure injustice with evenness of

temper, applying oneself diligently to all that

leads to union and forming friendships.

(Part Four: Appendix, Item 14)

Hearts, however, are conquered not by arms,

but by love and nobility.

Franssens wordt beschouwd als een van de componisten die de "nieuwe spiritualiteit" in de nieuwe muziek in Nederland representeren, de internationale beweging waarin onder anderen Arvo Pärt en Giya Kancheli internationaal de toon zetten. (Info Wikipedia)

De site van Joep Franssens: http://www.joepfranssens.com/